schimmelnagels

schimmelnagels: 10 praktische tips & nuttige informatie

Wat zijn schimmelnagels

Schimmelnagels worden ook wel kalknagels genoemd. Dat is echter verkeerd. Een echte kalknagel is een sterk verdikte nagel met een witte of gele verkleuring. In de lengte van de nagel kunnen gestreepte ribbels aanwezig zijn. De oorzaak van een kalknagel is meestal ouderdom en in een enkel geval is het gebruik van medicijnen of eczeem de boosdoener. Lees meer over kalknagels in tip 9.

De medische term voor schimmelnagel is onychomycose. Het is een schimmelinfectie en komt voor in teen- of vingernagels. Schimmels zijn levende organismen. Ze zijn alleen onder een microscoop te zien. Ze komen overal voor, in huis, in de tuin, bij dieren en in het voedsel. De nagelplaat van een schimmelnagel ziet er dof en brokkelig uit en kan geelbruin verkleuren als er niets aan wordt gedaan. Bij teennagels wordt de schimmelnagel meestal veroorzaakt door een voetschimmel. Schimmelnagels komen dan ook het meest voor op de teennagels. Toch kunnen schimmels ook soms de vingernagels infecteren. Schimmelnagels moeten behandeld worden. Als je ze verwaarloost, kunnen de nagels gedeeltelijk of in zijn geheel loslaten. Bovendien zijn ze hinderlijk en soms ook pijnlijk.

De belangrijkste verwekkers van kalknagels zijn de schimmels, genaamd trichophyton rubrum en trichophyton mentagrophytes. Ouderen hebben er het meeste last van, maar deze schimmels vinden ook voeten en nagels bij vrouwen en mannen van alle leeftijdscategorieën. Schimmelnagels zijn het meest voorkomende nagelprobleem van de voet. Ongeveer tien procent van de Nederlandse bevolking heeft last van schimmelinfecties aan de voeten. Mannen hebben er meer last van dan vrouwen.

Hoe herken je het

Een schimmelinfectie aan de nagel begint meestal met een witte of gele plek aan het nageluiteinde of aan de zijkant van de nagel (in een hoekje). Het is meestal een verzwakt plekje op de nagel, omdat het bijvoorbeeld drukt tegen een (knellende) schoen. De schimmel nestelt zich onder de huid aan de nagelwortel en dringt geleidelijk de verhoornde nagelplaat binnen. Het plekje verandert langzaam van kleur. Het wordt wit of geel. Het plekje wordt groter en op een gegeven moment is de hele nagel verweekt. De nagel kan daarna los gaan zitten van het nagelbed. In sommige gevallen laat de nagel los. Of er vormt zich een dikke hoornlaag. De kleur kan variëren van wit of geel tot zwart of bruin.

Een schimmelnagel jeukt niet. De nagel kan wel pijnlijk aanvoelen als er een dikke hoornlaag op zit en de schoen daar te weinig ruimte aan biedt. Als de nagel er af is gevallen kan de lege plek ook pijnlijk zijn als daar bijvoorbeeld een schoen op drukt. Wat je in ieder geval altijd ziet, is de schade die de schimmel aan de nagel heeft veroorzaakt. Meestal begint de infectie aan de top van de nagel tot het zich neerwaarts heeft verspreid. Wanneer de behandeling te laat wordt ingezet, kan de nagel afbreken. Schimmelnagels worden net als voetschimmel behandeld. Het niet behandelen van voetschimmel kan ertoe leiden dat de schimmelinfectie zich verder uitbreidt van de nagel naar de huid, of andersom, van de huid naar de nagel.

Oorzaken schimmelnagels

Er zijn diverse omstandigheden die de kans op schimmelnagels vergroot. Schimmels zijn overal aanwezig en iedereen komt ermee in aanraking. De meeste mensen hebben er geen last van. De nagels zijn vaak dik genoeg zodat de schimmel niet kan binnendringen. Als de nagel beschadigd is of langere tijd vochtig, vermindert de kwaliteit van de nagel en daarmee de beschermende werking. Op zo’n moment kan de schimmel de nagel binnendringen en een infectie veroorzaken. Men spreekt van een infectie als de schimmel op een vochtige of beschadigde huid of nagel uitgroeit en klachten (of afwijkingen) aan de huid of aan de nagel veroorzaakt.

Er zijn situaties die de kans op een schimmelinfectie vergroten:

Aanleg

Het blijkt dat aanleg een belangrijke rol heeft in het vatbaar zijn voor schimmelinfecties. Niet iedereen is er namelijk gevoelig voor. Mensen die al eens eerder een schimmelnagel hebben gehad, kunnen er sneller nog eens last van krijgen.

Warmte en vocht

Schimmels houden van een warme, vochtige omgeving. Alles wat de voeten warm en vochtig maakt, verhoogt de kans op een schimmelinfectie. Het komt dan ook vaak voor dat er zich naast een schimmelnagel ook een schimmelinfectie van de huid tussen de tenen bevindt.

Medicijnen

Het gebruik van medicijnen kan een verhoogde kans geven op schimmelinfecties, vooral wanneer het geneesmiddelen betreffen die de afweer verminderen. Denk hierbij aan antibiotica, corticosteroïden (hormoonzalven) of middelen ter bestrijding van kanker.

Besmetting

Schimmelnagels zijn besmettelijk, al kan het jaren duren voordat bij één persoon de schimmelnagel de andere nagels zou kunnen besmetten. De besmetting wordt vooral veroorzaakt door afgebrokkelde nagelschilfers. Deze bevatten schimmeldeeltjes die voor een nieuwe infectie kunnen zorgen. Je moet schimmelnagels dus ook beslist niet vijlen. Schimmelnagels worden niet van de ene persoon op de andere overgedragen, althans dat komt zelden voor. Wel kunnen schimmelnagels de huid tussen de tenen sneller infecteren.

Schimmelnagel behandelen

Je kunt vrijwel direct aan de nagel zien of het een schimmelnagel betreft. Zie voor de uiterlijke kenmerken tip 2. Soms kan er sprake zijn van een andere nagelinfectie. Lees hier meer over in tip 10. Als een arts het niet zeker weet, zal hij de schimmelinfectie kunnen aantonen via een kweek. Hij knipt daarbij een kleine hoeveelheid nagelmateriaal af en stuurt dit naar een laboratorium. Het kan enkele weken duren voordat de uitslag bekend is. De arts zal vragen het gebruik van alle inwendige en uitwendige antischimmelmiddelen ten minste twee weken voor de kweek te staken. Het zou namelijk de uitslag kunnen beïnvloeden.

Een schimmelinfectie van de nagel zit erg diep in de nagel. Het is daarom beter om de schimmel zowel van binnenuit als van buiten te behandelen.

Behandeling aan de buitenkant

Er bestaat geen middel dat uitwendig een schimmelnagel kan genezen. Een schimmelnagel duidt op voetschimmel. Daarom kan een voetschimmelcrème (zoals Daktarin of Nizoral) worden gebruikt. De schoenen en sokken moeten worden behandeld met een schimmeldodend strooipoeder. Er blijven immers sporen van voetschimmel in sokken en schoenen achter. Sokken wassen is niet voldoende. De sporen kunnen opnieuw voor besmetting zorgen.

Behandeling van binnenuit

Geneesmiddelen tegen schimmelinfecties zijn meestal als kuur voor een bepaalde periode te gebruiken. Gemiddeld duurt een behandeling minimaal drie maanden. In hardnekkige gevallen kan een kuur zelfs wel een half jaar in beslag nemen voordat je resultaat boekt.

Zelf dokteren

Antischimmelmiddelen zijn zware medicijnen. Je kunt ze niet gebruiken als je zwanger bent, zwanger wilt worden of borstvoeding geeft. Tijdens een kuur kan de anticonceptiepil onbetrouwbaar zijn. Ook kunnen antischimmelmiddelen de werking van bepaalde medicijnen versterken (antidepressiva, bloedverdunners, bepaalde hartmedicijnen). Als je er vroeg bij bent, kun je zelf middelen proberen om de voetschimmel snel aan te pakken. Wacht er niet te lang mee. Hoe sneller je ingrijpt, hoe beter je met lichtere middelen de schimmelnagel kunt aanpakken.

Allereerst is er de kalknagelolie. Er zijn verschillende merken en je kunt ze in elke drogist of apotheek zonder recept verkrijgen. Er zitten etherische oliën in die een zuiverende werking hebben. De oliën dringen diep door in de nagel waar ze de afbraak van de nagel remmen en de schimmel doden. Je moet de nagel meerdere keren per dag met de olie insmeren. Meestal kan dat met behulp van een kwastje die je net zoals je dat met een nagellak doet over je nagel strijkt. Je moet daarbij contact met de huid vermijden. Eventueel kun je de huid om de nagel insmeren en beschermen met vaseline of een vitamine E crème. Het kan enige maanden duren voordat je het gewenste resultaat bereikt. Je hebt dus even doorzettingsvermogen nodig.

Wanneer je aanleg hebt voor voetschimmelinfecties, gebruik dan preventief modderzeep waarmee je dagelijks je voeten wast. Droog je voeten hierna goed af! Tussen je tenen kun je een (homeopathische) antischimmelgel aanbrengen. Je kunt je schimmelnagel preventief dagelijks met een druppeltje kalknagelolie aanstippen. Gebruik hiervoor een wattenstaafje.

Wanneer naar de huisarts

Een schimmelnagel is in beginsel niet ernstig. Er zijn een aantal redenen om toch naar de huisarts te gaan:

De schimmel breidt zich uit

Wanneer de schimmelinfectie zich verspreid naar andere delen van het lichaam kan het zich openbaren als ringworm. Dit ziet er uit als ronde, rode en schilferende plekken die zich naar de buitenkant uitbreiden, terwijl ze in het midden genezen. Hierdoor zien de plekken er uit als grote ringen. Het is geen gevaarlijke aandoening. Ringworm is eenvoudig te behandelen.

De infectie wordt een ontsteking

Het nagelbed kan zich gaan ontsteken. De huid is rondom de schimmelnagel rood en voelt warm en pijnlijk aan. Men noemt dit een omloop. Het kan behandeld worden met een antischimmelmiddel of een antibioticumkuur.

Verminderde afweer

Schimmelnagels kunnen heftiger verlopen en zich sneller uitbreiden wanneer de patiënt suikerziekte heeft of medicijnen gebruikt die de afweer verminderen.

Cosmetisch bezwaar

Een schimmelnagel is ontsierend voor het lichaam. Als men er grote problemen mee heeft, kan een kuur van enkele maanden de schimmelnagel verhelpen,

Complicaties

Bij de meeste mensen leveren schimmelnagels geen gezondheidsproblemen op. De nagel kan uiteindelijk er af vallen of geel en brokkelig worden. Het is anders bij mensen met een verminderde afweer of mensen met suikerziekte. Schimmelnagels kunnen zich bij deze mensen snel uitbreiden en verdere schimmelinfecties veroorzaken. Een behandeling van schimmelnagels biedt uitkomst, maar neemt meerdere maanden in beslag.

Een tablettenkuur helpt daarbij ook nog eens niet bij iedereen. Niet meer dan tachtig procent ziet resultaat na een kuur van een half jaar tot acht maanden. Dat is de periode die een nagel er minimaal over doet om te worden vervangen door een gave nagel. De kans dat deze nieuwe nagel weer wordt geïnfecteerd blijft dan ook nog eens aanwezig. Een tablettenkuur is dan ook niet afdoende. Je zult ook aan de slag moeten met antischimmelpoeder. Een tablettenkuur is zwaar en kent veel bijwerkingen. Je kunt je afvragen of je doel om de schimmelnagel aan te pakken opweegt tegen die bijwerkingen.

In het buitenland is een krachtig middel verkrijgbaar. Het is een antischimmelnagellak met amorotfine. In Nederland mag het middel niet verkocht worden.

Het gebruik van antischimmelgeneesmiddelen is niet altijd mogelijk. Een kuur mag niet gedaan worden bij een zwangerschap of kinderwens, of als er borstvoeding wordt gegeven. De anticonceptiepil wordt tijdens de kuur ook onbetrouwbaar. Het zijn dan ook vooral de risico’s van de bijwerkingen die voor complicaties kunnen zorgen, en niet de schimmelnagels zelf.

Preventieve tips

Je kunt de aanleg voor schimmelinfecties niet veranderen, maar je kunt wel voorzorgmaatregelen nemen die de kans op een schimmelinfectie verminderen:
  • Was je voeten dagelijks met water en weinig zeep, bij voorkeur een mineralen- of modderzeep.
  • Droog je voeten goed af en vergeet daarbij de huid tussen de tenen niet.
  • Gebruik extra talkpoeder om de voeten extra goed te drogen.
  • Trek iedere dag schone sokken aan, het liefst katoenen of wollen sokken. 
  • Trek bij zweetvoeten tweemaal daags nieuwe, schone sokken aan.
  • Gebruik dagelijks talkpoeder als je last hebt van zweetvoeten.
  • Wissel met schoenen af. Draag niet elke dag dezelfde schoenen. Laat schoenen een dag drogen voordat ze weer worden aangetrokken.
  • Draag bij voorkeur ruimzittende schoenen die goed kunnen ventileren. 
  • Doe de schoenen een nacht in de diepvries om ze vrij te maken van schimmelsporen. Laat de schoenen wel op temperatuur komen voordat je ze aantrekt. 
  • Doe de schoenen zoveel mogelijk uit. 
  • Draag in de zomer open schoenen.
  • Draag bij voorkeur leren schoenen. 
  • Gebruik een antischimmelmiddel in de vorm van een poeder voor de schoenen.
  • Gebruik badslippers in vochtige warme ruimten (zwembad, sauna, de douche bij de sportschool, et cetera).
  • Gebruik geen houten of kurken vlonders in natte ruimtes omdat zich in de naden schimmelsporen kunnen nestelen.

Schimmel- en kalknagels

Nagelaandoeningen worden al snel als kalknagel benoemd, maar er is een verschil tussen een kalknagel en een schimmelnagel. De benaming kalknagel is op zich al onjuist. Het doet vermoeden dat een nagel uit kalk bestaat, terwijl dat niet zo is. Een nagel bestaat uit keratine en hoorn. Daarom is de benaming kalknagel alleen op het uiterlijke kenmerk van de aandoening gebaseerd.

Voor een schimmelnagel gebruikt met vaak ook het woord kalknagel. Er is toch een verschil. Pas wanneer de kalknagel wordt veroorzaakt door een schimmel is het een schimmelnagel. De medische term daarvoor is onychomycose. Een kalknagel is een verdikking van de nagel door een overmatige aanmaak van keratine of hoorn. Het komt regelmatig voor dat een verhoornde nagel ook een schimmelinfectie. Dan is er sprake van een combinatie van beide aandoeningen.

Bij een kalknagel groeien verschillende hoornlagen waaruit een nagel is opgebouwd over elkaar heen. Er ontstaat daarbij geleidelijk een verdikking van de nagel. De nagel is dikker dan gewoonlijk en zit er stug, bros en breekbaar uit. De laag lijkt op een laag kalk met geelachtige tot bruine verkleuringen. Een kalknagel is in tegenstelling tot een schimmelnagel niet besmettelijk. De oorzaak van een kalknagel zit in een verstoorde hoornproductie. De hoornproductie kan om verschillende reden verstoord zijn. Er kan sprake zijn van een slechte doorbloeding, krappe schoenen, ouderdom of een letstel aan de teen.

Een kalknagel kun je dunner veilen of frezen. Het vervelende van een kalknagel is dat het steeds weer terug komt. Het is dan ook aan te raden regelmatig een behandeling te laten doen door een pedicure.

Andere nagelproblemen

Veel nagelaandoeningen worden kalknagels genoemd. Toch zit er wel verschil tussen verschillende aandoeningen. De arts kan meestal op het oog constateren dat het om een schimmelnagel gaat. In een enkel geval, als hij twijfelt, kan hij een stukje van de nagel op kweek zetten om de juiste aandoening te achterhalen.

 

Psoriasisnagel

Een psoriasisnagel is een nagel die is aangetast door de huidaandoening psoriasis. Zo’n nagel kan het uiterlijk hebben van een schimmelnagel. Psoriasisnagels kunnen verkleuren en hebben putjes en groeven, maar ze hebben niet dezelfde brokkelige structuur als die van de schimmelnagel. Een psoriasisnagel is daarbij ook niet besmettelijk in tegenstelling tot de schimmelnagel. Helaas kan er niet veel aan een psoriasisnagel worden gedaan.

Nagelriemontsteking

Bij een nagelriemontsteking raakt de huid rond de nagel geïnfecteerd. De medische term is paronychium, maar in de volksmond wordt het ook wel omloop genoemd. Rond de nagel is een rode rand te zien. De huid is daar gezwollen en pijnlijk. In een enkel geval ontstaan er jeukende blaasjes. Dit moet worden behandeld. Als je een omloop verwaarloost, kan de huid gaan etteren, ook onder de nagel. Een nagelriemontsteking is meestal het gevolg van een wondje aan de nagelriem. Dit geeft schimmels en bacteriën (stafylokokken) een vrije baan om de huid binnen te dringen. Wanneer de ontsteking door een schimmel is veroorzaakt is er een vergrote kans op een schimmelnagel.

Tips & Reacties

  • schimmelnagels

    Vier keer per week een voetbad met een scheut Dettol, voeten goed insmeren want de huid droogt uit. Na zes weken is niet alleen de schimmel verdwenen maar zijn er gezonde nagels zichtbaar. Het voetbad legen in doucheplaats of bad zodat de zelfbesmettende cyclus in huis ook wordt doorbroken.
    Tip van Visser op 2 mei 2011

Deel je eigen tip over schimmelnagels

En maak kans op een cadeaubon ter waarde van € 25!